Sinds de toename van de aardbevingen in Groningen is er een steeds grotere roep om alle huizen in Nederland zo snel mogelijk aardgasvrij te maken. Onlangs heeft minister Wiebes besloten om maar helemaal te stoppen met het oppompen van gas uit Groningen vanaf 2030 en om de bestaande woningen om te bouwen naar aardgasvrij. In de media is hier veel over geschreven en waar staan we nu?

Veel mensen vragen zich af: wat moet ik nu doen? Wat is verstandig vanuit milieu oogpunt, wat is verstandig vanuit duurzaamheidsoogpunt en niet onbelangrijk: wat gaat de toekomst ons brengen?

Voordat ik een advies geef voor de woningeigenaren, eerst een korte beschouwing waarom de overheid deze maatregelen wil nemen.
Een belangrijke reden is dat de overheid de CO2 uitstoot terug wil brengen. De argumentering vind ik nog steeds discutabel, maar het is wel een belangrijke drijfveer.
Deze breng je terug door het gebruik van fossiele brandstoffen (zoals aardgas) te verminderen.
Zoals we in de brief die de minister naar de Kamer heeft gestuurd (https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2018/03/29/kamerbrief-over-gaswinning-groningen) kunnen lezen, moet dit leiden tot 49% CO2 reductie in 2030 doordat 0,4 tot 1,8 miljard Nm3 gas wordt bespaard.
Wat moet hiervoor gebeuren? Ten eerste door gaskookplaten en gasovens te vervangen door elektrische toestellen.
Ten tweede door het uitbannen van de CV-ketel.

Ik vraag me werkelijk af of de minister serieus onderzocht heeft wat de consequenties van deze maatregelen zijn. Ik zal er enkele opnoemen:

1. Voor het aansluiten van een electrisch kooktoestel is een 3-fasen aansluiting nodig. De meeste huizen in Nederland zijn uitgevoerd met een 1-fase aansluiting. Om een gaskookplaat te vervangen, moeten dus achtereenvolgens (a) een krachtstroomkabel gelegd worden van de kookplaat naar de meterkast. Vervolgens moet de meterkast verzwaard (en vervangen?) worden. Omdat het electriciteitsnetwerk naar de huizen hierop niet is voorbereid, zullen er transformatorhuisjes bijgeplaatst moeten worden. Tenslotte zal al deze energie CO2 energieneutraal moeten worden opgewekt (windmolens / kerncentrales / zonnepanelen?). Uiteraard kunnen ook alle woningen voorzien worden van een nieuw type kooktoestel met ingebouwde accu. Dan kan de kookpiek lokaal opgevangen worden en kunnen we ons de verzwaring van het electriciteitsnetwerk besparen.
2. De installatie-lobby heeft z’n werk goed gedaan. Hiep, hiep hoera, want alle CV-ketels gaan op termijn vervangen worden door een veel duurdere variant! Als ze het slim aanpakken leveren ze de CV-ketel met ingebouwde warmtepomp tegen kostprijs. Het nodige geld zal verdiend worden aan de uren die nodig zijn om het huis geschikt te maken en ook hier: de electriciteitsinstallatie te verzwaren.
3. Ik verwacht dat vrijwel niemand serieus geinteresseerd is om deze dure investeringen te doen: ze leveren de gebruiker geen extra comfort op en ze kosten alleen maar geld.
4. Wat zal er wel gebeuren? De komende jaren gaan CV-ketels versneld afgeschreven worden en vervangen worden door nieuwe CV-ketels. Ik geloof niet serieus dat mensen hun gaskookplaat gaan vervangen door een elektrisch exemplaar, anders dan wanneer ze een nieuwe keuken plaatsen.

Een realistisch scenario

Het is makkelijk om te mopperen, maar zijn er ook betere opties? Jazeker, ik denk dat de volgende maatregelen veel effectiever zijn en op veel meer draagvlak kunnen rekenen.

1. Vervangen van het laagcalorische (Groningse) gas door hoogcalorisch gas, zoals door onze buurlanden gebeurt. Belgie is al enkele jaren bezig en heeft een schema opgesteld om het hele land om te zetten (zie https://www.gasverandert.be/nl).
2. De gasprijs verhogen. Hoe duurder gas wordt, hoe aantrekkelijker het wordt om over te schakelen naar alternatieve bronnen en je huis goed te isoleren. Een oud en beproefd principe 😉
3. Aardgasaansluitingen voor nieuwe en gerenoveerde gebouwen (woningen en bedrijfspanden!) niet meer toe te staan. Deze maatregel is op hele korte termijn in te voeren.