Onlangs was ik uitgenodigd op een bijeenkomst van de gemeente Veldhoven om iets te komen vertellen over hoe mensen zelf met het energiezuinig maken van hun woning aan de slag zouden kunnen gaan. Voorafgaand werd de indrukkendwekkend film “Before the Flood” van Leonardo DiCaprio vertoond.
De film opent met een bekend schilderij van Hieronymus Bosch: De tuin der lusten. Dicaprio gebruikt dit schilderij als een metafoor voor de kant waarmee we met z’n allen op gaan als we zo roekeloos met de aarde blijven omspringen. Op internet zijn veel reviews te vinden, bijvoorbeeld https://www.hetkanwel.net/2016/11/03/before-the-flood/.
Klimaatverandering en vooruitgang
Klimaatverandering is een gegeven, net als het feit dat we het als samenleving nog nooit zo goed hebben gehad als nu. Als we onder ogen zien hoeveel de armoede is teruggedrongen, hoeveel langer we leven en hoeveel minder luchtvervuiling er is. Moeten we dan maar geen honger en luchtvervuiling meer bestrijden? Dit is niet de intentie van mijn betoog, maar het is wel belangrijk dit te realiseren. Ik vind dit erg goed verwoord in het boek “Alles wordt beter!” van Simon Rozendaal waarin hij met kille cijfers en hartverwarmend optimisme laat zien hoe goed het gaat met de wereld. In de milieubeweging en media gaat veel geld om.
Wordt niet gezegd dat geld de wortel van alle kwaad is? Ik ben er inmiddels van overtuigd dat de relatie geld, milieubeweging en media tot veel onderbelichte excessen heeft geleid, zoals bijvoorbeeld over DDT. Na het verbod op DDT, waardoor het aantal malariagevallen in India gezakt was van 75 miljoen in 1951 tot 50 duizend in 1961, waren er in 1997 weer 2,6 miljoen geinfecteerden.
Helaas overdrijft de wetenschap vaak, hetgeen gretig overgenomen wordt door de media. Ook op het gebied van milieu en klimaat. Rozendaal geeft hier verschillende voorbeelden van in zijn boek. DDT, kernenergie, gekke koeienziekte, zure regen, kernwapens, aids..
Consuminderen is vaak als oplossing genoemd voor allerlei milieuproblemen, maar we vergeten vaak dat er geld, dus economische groei, nodig is om milieuvervuiling terug te dringen.
De realiteit is dat technologische vooruitgang ervoor heeft gezorgd dat wij nu een veel beter leven hebben dan vroeger.
Duurzaamheid en natuurbescherming
En dan komen we op het begrip duurzaamheid. Wat is hier precies de definitie van? Deze heb ik helaas niet kunnen vinden. Dit brengt mij op een volgend punt: dit begrip te definieren. Iets voor een volgende blog 😉
Volgens de Amerikaanse bioloog Edward Wilson is ieder mens ‘biofiel’, wat betekent dat in ieder mens liefde voor de natuur zit. Het is ook niet voor niets dat we rustig worden van de kleur groen. Volgens Wilson leidt dit automatisch tot natuurbescherming. Volgens de Kuznets-curve gaan de meeste mensen aandacht schenken aan natuurbescherming als het inkomen van het land waarin ze wonen boven een bepaalde grens komt. Zie ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Kuznetscurve Liefde voor de natuur zit in ons. Die is aangeboren en wanneer we haar de kans geven, dan groeit ze.
Gaat alles vooruit?
Nee, helaas niet. Er zijn minder mussen en grutto’s. De belastingen waren vroeger nog niet zo absurd hoog. Vroeger had je nog grote gezinnen, waardoor het altijd gezellig was. Zijn we er ook gelukkiger van geworden? Een eensluitend antwoord op deze vraag heb ik niet kunnen vinden. We weten tegenwoordig veel meer. Sommige mensen maakt dit diep ongelukkig, anderen zijn er blij mee. Vroeger werd mij verteld: wat niet weet wat niet deert. Hier zit soms best wat in.
De rol van religie valt ook niet te onderschatten. Sommige mensen (inclusief mijzelf) geeft dit houvast en perspectief, anderen voelen zich beknot in hun vrijheid als ze terugdenken aan de tijd dat ze niets ‘mochten’.
Ook nu hebben we onze problemen. Het islamitisch terrorisme, het fijnstof (was er vroeger trouwens ook..), de opmars van obesitas, het achterblijvan van Afrika, de afname van de biodiversiteit.
Zelfs Simon Rozendaal is er nu van overtuigd de opwarming van de aarde ten dele door de mens wordt veroorzaakt.
Ons past bescheidenheid!
Na het lezen van het boek van Rozendaal deel ik zijn mening dat we door het zorgvuldig toepassen van de wetenschappelijke kennis die is opgebouwd we hebben laten zien dat we optimistisch mogen zijn dat we ook deze problemen aan kunnen pakken. Betekent dit dat we alles met onze kennis op kunnen lossen? Dit vind ik een overschatting van onszelf. Als ik zie hoe knap de natuur in elkaar zit, heb ik diep respect voor de Schepper hiervan en geloof ik dat we nog maar een fractie van Zijn kennis bezitten. We zullen daarom zorgvuldig moeten zijn in de uitspraken die wij doen over wat wij met onze technische kennis op kunnen lossen. Om deze reden ben ik ook heel bescheiden in de verwachtingen die ik heb dat wij mensen hebben om klimaatverandering tegen te gaan, omdat wij niet kunnen bewijzen dat de temperatuurstijging veroorzaakt is door ons menselijk handelen. Dit laat niet onverlet dat wij mogen en moeten proberen deze stijging zoveel als mogelijk te beperken.
Recente reacties