Iedereen wil tegenwoordig natuurlijk ook een energiezuinig huis hebben. Of zelfs nog beter (denken we): nul-op-de-meter!
Ik krijg vragen van mensen: Johan, hoe kan het jullie huis niet het eerste huis in Veldhoven is dat nul-op-de-meter is? Jullie hebben toch de meest energiezuinige woning van Veldhoven?
Ik zal het stap voor stap proberen uit te leggen.
Zoals iedereen weet, kost het verwarmen en het koelen van een woning (ja, koelen is bij een moderne woning onontkoombaar !!) energie. In 1979 is aan de TU Delft een 3-stappen strategie ontwikkeld om een energiezuinig ontwerp te maken. Deze 3 stappen, ook wel Trias Energetica genoemd, zijn in de eenvoudigste vorm:
Stap 1. Beperk de energievraag.
Stap 2. Gebruik energie uit hernieuwbare bronnen.
Stap 3. Gebruik eindige energiebronnen efficient.
Voor energieneutrale woningen is een extra slag nodig:
Stap 3. Indien gebruik van eindige (fossiele) energiebronnen onvermijdelijk is, gebruik ze dan zeer efficient en compenseer dit op jaarbasis met 100% hernieuwbare energie.
(bron: Infoblad Trias Energetica en energieneutraal bouwen, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, juni 2013)
Ik ga nu eerst uitleggen wat deze 3 stappen betekenen en als laatste zal ik antwoord geven op de probleemstelling van de eerste alinea.
Stap 1. Het beperken van de energievraag
De eerste stap is meteen een lastige. Want hoe doe je dit? Nou, zullen sommigen zeggen: dan moet je EPC=0 bouwen. Enerzijds klopt dit, maar het probleem is dat de EPC een rekenmethode is die alleen in Nederland wordt gebruikt en niet geverifieerd is. Je hebt ook dure software nodig om deze berekening te kunnen maken. Eigenlijk is de EPC niet geschikt voor zeer energiezuinige woningen. Dit is breed onderkend, en daarom is er een nieuwe norm bedacht: BENG wat staat voor Bijna Energieneutrale Gebouwen. Je kunt hier alles over lezen op de website van de rvo: http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/gebouwen/wetten-en-regels-gebouwen
De BENG gaat ook verder dan de EPC. De BENG-norm kijkt namelijk naar drie aspecten (voor details zie https://www.rvo.nl/sites/default/files/2015/10/Handreiking%20BENG.pdf):
* De energiebehoefte van het hele gebouw voor koeling en verwarming in kWh per m2 per jaar.
* Het maximale primaire energiegebruik voor koeling, verwarming, ventilatie en warmtapwater in kWh per m2 per jaar.
* het minimale percentage aan duurzame energie waaruit alle verbruikte energie voor koeling en verwarming moet bestaan.
Samengevat: aan het getal EPC=0 kun je niet zien wat de energievraag van de woning is. Aan de BENG wel.
Om het nog iets ingewikkelder te maken: er is ook al langere tijd een andere rekenmethode die tot doel heeft de energievraag te beperken. Dit is de PHPP berekening die ontwikkeld is door de Duitse professor Wolfgang Feist die in 1996 het Passiv Haus Institut in Darmstadt heeft opgericht. Voor meer informatie zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Passiefhuis en www.passivehouse.com (engels/duitstalig) en http://vdstoel.nl/een-energiezuinige-woning/de-eisen-aan-een-passiefhuis. Sommige Europese landen hebben gekozen voor deze methode om aan de Europese eisen te voldoen. Nederland heeft voor een nieuwe eigen methode: BENG gekozen.
De Passiefhuis eisen zijn strenger dan die gesteld zijn in BENG. De meerkosten zijn zeer beperkt. Wij kunnen uiteraard helpen om dit voor jouw situatie uit te rekenen!
Voor BENG geldt een maximale energiebehoefte (verwarming + koeling) van 25 kWh per m2 per jaar.
Voor PHPP geldt een maximale energiebehoefte van 15 kWh per m2 per jaar.
Stap 2. Gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen
De EPC methode zegt hier niets over. De BENG en PHPP (vanaf versie 9) wel. Ik zal het verschil proberen uit te leggen.
De BENG stelt dat het aandeel hernieuwbare energie minimaal 50% moet zijn.
In de PHPP 9 wordt hier iets andere mee omgegaan. Hier worden aan Plus en Premium huizen eisen gesteld aan de hoeveelheid energie die een huis op moet wekken. Voor een Plus huis is dit > 60 kWh per m2 grondoppervlakte van het gebouw. Voor Premium huizen is dit > 120 kWh per m2 grondoppervlakte van het gebouw.
Stap 3. Gebruik eindige energiebronnen efficient.
De Trias Energetica stelt:
Voor energieneutrale woningen geldt bovendien: Indien gebruik van eindige (fossiele) energiebronnen onvermijdelijk is, gebruik ze dan zeer efficient en compenseer dit op jaarbasis met 100% hernieuwbare energie.
Dit is een hele fraaie zin. Want wat betekent dit in de praktijk? Dit betekent dat als je electriciteit in de winter nodig hebt, je extra electriciteit in de zomer op moet wekken om de opslagverliezen te compenseren. Een andere mogelijkheid is dat je energie zelf op gaat slaan.
De BENG stelt dat het maximale primaire energiegebruik voor een woning ook maximaal 25 kWh per m2 per jaar is.
In de PHPP wordt voor Plus huizen een maximale energievraag van 45 kWh per m2 per jaar geeist van de totale woning, inclusief tapwater en huishoudelijk energieverbruik en dergelijke. Voor Premium huizen wordt een maximale energievraag van 30 kWh per jaar geeist.
Stap 4. Energiezuinig op nul-op-de-meter?
In de eerste alinea van deze pagina werd het dilemma nul-op-de-meter versus ons huis, dat een passiefhuis is, genoemd. Hoe zit dit nu? Met de informatie die in Stap 1 tot en met 3 heb beschreven, zal duidelijk worden wat het verschil is tussen een nul-op-de-meter en een passiefhuis.
Bij een nul-op-de-meter (NOM) woning is 1 ding belangrijk (zie voor definitie http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/gebouwen/wetten-en-regels-gebouwen/begrippenlijst/wettelijke/gecertificeerde-begrippen):
Een nul-op-de-meter woning heeft op jaarbasis per saldo een gemiddeld totaal energieverbruik van nul. Het gaat hierbij om alle energieverbruiken die op de energiemeter(s) in de woning zichtbaar zijn.
Dus:
– voor een NOM woning maakt het niet uit hoe goed deze is geisoleerd.
– Als we ons huis volgens BENG hadden ontworpen, zou het energieverbruik vermoedelijk zo’n 25 kWh/m2/jaar zijn. Bij 310 m2 woonoppervlak is dit 7750 kWh voor verwarming; 3650 kWh voor tapwater (5 personen) en 4000 kWh voor de rest. Als je dit all-electric opwekt, kost dit (ruwe schatting) 7750 / 3 + 3650 / 2,5 + 4000 = zo’n 8000 kWh aan zonnepanelen.
– Ons huis verbruikt volgens PHPP 11 kWh/m2/jaar; dit is dus 3410 kWh voor verwarming. De verwarming wordt 100% verzorgd door een houtkachel. Tapwater in de winter ook. In de zomermaanden kost dit ongeveer 600 kWh. Totaal electriciteits verbruik: 4600 kWh. Wij hebben zonnepanelen liggen die 5000 kWh aan electriciteit leveren.
Overigens kan ik je vertellen dat wij 4600 kWh dit jaar (= 1e jaar dat we in ons passiefhuis wonen) niet gaan halen. Ik schat dat we op zo’n 7000 kWh uitkomen. Redenen: sommige apparaten werkten nog niet goed (warmtepomp) en we hebben heel veel nieuwe energieverbruikers (o.a veel LED-verlichting) in deze woning. Ook wonen er 3 volwassen kinderen thuis, dit helpt ook niet. Wij hebben er ook bewust voor gekozen ons huis niet volledig nul-op-de-meter te maken.
– Nu gaan we nog een stapje verder. Het opwekken van electriciteit met PV-panelen is goedkoop in de zomer, maar duur in de winter. Als ik uitga van de PHPP getallen, kost electriteit opwekken voor verwarming 1,75x zoveel als PV-panelen opwekken. Voor tapwater geldt een factor van 1,3 (ervan uitgaande dat je dit ook in de zomer doet – anders was het getal nog hoger!).
– Dus om een woning als de onze die volgen BENG is ontworpen volgens Trias Energetica energieneutraal te maken, heb je 1,75*7750/3 + 1,3*3650/2,5 + 4000*1,3 = 11618 kWh aan PV-panelen nodig, dus bijna 50% meer dan volgens NOM.
– Om onze woning volgens Trias Energetica energieneutraal te maken, hebben we 4600 * 1,3 = 5980 kWh aan PV-panelen, dus slechts 20% meer dan volgens NOM.
Tja, welk huis is nu beter: het BENG huis of het passiefhuis? Ik zal je mijn antwoord geven: op de korte termijn de BENG woning. Op de lange termijn de Passiefhuis woning.
Duizelt het je inmiddels? Ik denk het wel. Daarom zijn wij een vragenlijst aan het ontwikkelen. De eerste versie staat nu online. Vul deze in en ontdek welke oplossing het beste bij jou past!
Recente reacties